دستیابی به توسعه با ترکیب اندوخته‌ها و دانش نخبگان

سید محمد بحرینیان، مدیر دفتر پژوهش‌های اقتصاد و توسعه اتاق خراسان رضوی درجریان این گفت‌وگو بخشی از رویکردی که اقتصاد ایران در مسیر تولید و توسعه باید مورد توجه قرار دهد را واکاوی کرد؛ او گفت: اصولا در منابع عظیم این کشور اتلاف صورت گرفته است چرا که طبق آمار رسمی، ما از سال 1338 تا سال 1396 حدود 1920 دلار درآمد ارزی مستقیم داشته‌ایم و این در حالی است که همانگونه که مشاهده می‌کنیم متاسفانه دست‌آوردهای کشورمان در خور این منابع عظیم و درآمدها نیست.

بحرینیان اضافه کرد: از سال 1368 که اولین برنامه توسعه کشور تدوین شد، حدود 1680 میلیارد دلار درآمد ارزی داشتیم اما بعد از سال 1385 که تحریم‌ها بر کشور سایه انداخت، درآمد ارزی ما حدود 1400 میلیارد دلار بود و در سال‌های 1392 تا 1396 درآمد ارزی ما به 472 میلیارد دلار رسید که با وجود همه این منابع عظیم، کشور ما از سال 1385 تا 1390 در حوزه ایجاد اشتغال، یک خط مستقیم داشته است. طبق آماری که مرکز آمار ایران اعلام کرده است، در زمان تحریم‌ها حدود 495 هزار اشتغال در بخش ساخت صنعتی، حدود 120 هزار اشتغال در بخش ساختمان، حدود 485 هزار اشتغال هم در بخش خرده فروشی کاهش پیدا کرده است و متاسفانه در بخش‌هایی ایجاد اشتغال شده که نمی‌تواند خون ارزش افزوده تازه وارد اقتصاد کند.

این پژوهشگر توسعه اظهار کرد: در حقیقت کشور ما با مشکلات زیادی مواجه است و از سوی دیگر نیز اندوخته‌های فراوانی دارد و می‌تواند با ارائه راه حل‌های زیادی این مشکلات را حل کند؛ اگر کشور ما اندوخته‌ها و خرده دانش‌های نخبگان خود را در کنار یکدیگر قرار دهد، در این صورت می‌توانیم شاهد اتفاقات خوبی باشیم.

مرحوم عالی نسب؛ شانس تاریخی یک ملت

در ادامه این گفت‌وگوی اینستاگرامی فرشاد مومنی گفت: گمان ما بر این است که اگر ذخیره دانایی به کار گرفته شده در دوران سخت و خطیر ده سال اول بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به نحو بایسته‌ای واکاوی شود؛ هم این رمز گشایی ناظر بر فهم چرایی درگیر شدن کشور با این همه بحران‌های کوچک و بزرگ و هم سازوکارهای اصلاح و برون رفت از این چالش‌ها را به نحو بایسته‌‌ای در اختیار ما قرار خواهد داد. وی افزود: هنگامیکه اقدامات استاد عالی نسب را مورد توجه قرار دهیم متوجه خواهیم شد که ایشان فردی است که چند دهه به صورت منظم کار علمی انجام داده، چندین هزار صفحه کتاب خوانده است و همچنین با مطالعه مکتب تاریخی آلمان بر این باور بود که از این مکتب می‌توان ایده‌های نجات بخش فراوانی را استخراج کرد.

استاد اقتصاد دانشگاه تهران اظهار کرد: فردی که چنین امتیازی داشته و از نظر حساسیت نسبت به سرنوشت جامعه خود به گونه‌ای بوده که همیشه طیف متنوعی از فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی اعتلا بخش را دنبال می‌کرده است، کارش به لحاظ تلفیق دانایی‌های علمی و دینی در حیطه اقتصاد و متناسب با شرایط ایران و هنجارهای حاکم بر ایران بی نظیر بوده و با استفاده از تجربه‌هایی که به دست آورده و روحیه آرمانخواهی که داشته است؛ در نهایت با این اقدامات خود توانست مورد توجه افرادی چون آیت‌الله بروجردی و علامه جعفری که مراجع تقلید آن زمان بودند؛ قرار گیرد.

مومنی ادامه داد: عالی نسب فردی بود که به گفته خودش به عنوان یک وارد کننده بسیار موفق و حرفه‌ای بر اساس دانشی که در زمینه اقتصاد و به ویژه در زمینه اقتصاد توسعه و ملاحظات اقتصاد اسلامی داشت، به این نتیجه رسیده بود که راه نجات ایران از دلالی کالاهای خارجی نمی‌گذرد و باید طرحی نو اندیشیده شود. وی یادآور شد: اگر هنوز هم اقتصاد ایران در اثر اجرای برنامه تعدیل ساختاری کمر خم نکرده است، این امر باز می‌گردد به سازمان‌های تولیدی که در آن دوره برای ایران فراهم شد و اغلب آن‌ها متاسفانه امروزه به اعتبار فاجعه سازی‌هایی که به خاطر سیاست‌های نادرست به اقتصاد و جامعه ما تحمیل شده، اوضاع خوبی ندارند.

این استاد دانشگاه، حیاتی ترین مسئله از منظر تولید توسعه گرا را پیش بینی پذیری امور دانست و افزود: سیاست ارزش پول ملی و آزاد سازی اقتصادی، پیش بینی پذیری امور را دچار خدشه می‌کند و زمانیکه امور پیش بینی ناپذیر شود، مردم احساس بی اعتمادی کرده و فضای کلان اقتصاد دائما دستخوش بی ثباتی‌های ناشی از سیاست‌های تورم زا میشود و در نهایت سلب اعتماد مردم به اقتصاد آینده کشور را نیز قطعی می‌کند.